หลักการทำงานของกล่องดนตรี

กลไลของกล่องดนตรีแบบไขลาน ประกอบด้วยชิ้นส่วนหลักๆ 3 ส่วน คือ 1.กลไกไขลาน 2. Drum 3. หวี เมื่อไขลาน Drum จะเริ่มหมุนและเสียงเพลงจะดังขึ้นมา ในที่นี้จะขอพูดถึงเฉพาะ Drum และหวี ซึ่งชิ้นส่วนที่ทำให้กล่องดนตรีแต่ละชิ้นมีเพลงแตกต่างกันออกไป ทั้งสองชิ้นส่วนนี้ต้องอยู่คู่กัน ไม่สามารถเอา Drum ของเพลงนึง ไปใส่กับหวีของอีกเพลงนึงได้

Drum คือแผ่นเหล็กที่ขึ้นรูปเป็นทรงกระบอก มี pin เล็กๆยื่นออกมาซึ่งทำหน้าที่ดีดหวีให้เกิดเสียง layout ของ pin จะวางเป็นแถว 18 แถว ตรงกับแต่ละซี่ของหวี ซึ่งตำแหน่งของ pin นี้จะเป็นตัวกำหนดว่าหวีจะถูกดีดเมื่อไหร่

การวางตำแหน่งของ pin จะถูกกำหนดจาก computer ตัวอย่าง layout ของเพลง senorita ตามด้านล่าง pin จะวางเป็นแถว18 แถว แต่ละแถวมีหน้าที่ดีดหวี 1 ซี่ ซึ่งซี่นั้นมีโน้ตตามด้านซ้าย จำนวนแกวนั้นต้องเป็น 18 แถวเท่านั้น จะมากกว่าหรือน้อยกว่านี้ไม่ได้

กรรมวิธีการสร้าง Drum นี้มีความสำคัญมากและเป็นส่วนที่ยากที่สุดในการสร้างกลไลกล่องดนตรี แต่ละบริษัทมีวิธีการทำแตกต่างกันออกไป โดยทั่วไปจะใช้แผ่นเหล็กเรียบมาวาง แล้วปั๊มขึ้นรูปด้วยแม่พิมพ์ ซึ่งจะเกิดเป็นปุ่มยื่นออกมาจากแผ่นเรียบนั้น เรียบว่า pin แล้วนำมาม้วนให้เป็นวงกลม วิธีนี้จะทำให้สามารถผลิต Drum ออกมาได้รวดเร็วมาก แต่ข้อเสียคือต้องสร้างแม่พิมพ์ขึ้นมาสำหรับเพลงแต่ละเพลง การสั่งทำเพลง 1 เพลงจึงต้องมีประมาณ order สูงมากถึงจะคุ้มค่าแม่พิมพ์

การสร้าง Drum ขึ้นมาเพียงชิ้นเดียว สำหรับเพลง 1 เพลง เพียงชิ้นเดียว จึงต้องสร้างโดยไม่ใช้แม่พิมพ์ซึ่งเป็นเรื่องยากมากเพราะ pin ที่ยื่นออกมาจาก Drum ต้องมีความแม่นยำสูงมาก ทั้งเรื่องตำแหน่ง ความสูงของ pin และความตั้งฉากของ pin กับผิว Drum ถ้าผิดพลาดไปแม้นิดเดียวเดียว จะทำให้ pin ดีดหวีไม่ตรงจังหวะ ซึ่งจะฟังรู้ได้ง่ายๆเลย ทาง only one music box ได้พัฒนากรรมวิธีการสร้าง Drum นี้มาถึง 3ปี ถึงจะสามารถสร้างกรรมวิธีเป็นของตนเอง และสามารถทำขายได้จริง

หวี คือแผ่นเหล็กหนา 1 มม ที่เซาะร่องเป็นซี่ทั้งหมด 18 ซี่ แต่ละซี่แทนโน้ต 1 ตัว ตามรูป

ตัวอย่างหวีของกลไกกล่องดนตรีเพลง Senorita ทั้ง 18 ซี่ จะมีเสียงโน้ตตามด้านล่าง ตามลำดับ

เมื่อ pin ของ Drum หมุนมาดีดซี่ของหวี จะทำให้ซี่นั้นสั่นสะเทือนด้วยความถี่เฉพาะค่าหนึ่ง ซึ่งจะให้เสียงออกมาเป็นโน้ตหนึ่งตัว ซี่ที่ยาวจะให้โน้ตเสียงต่ำ และซี่ที่สั้นจะให้โน้ตเสียงสูง โน้ตทั้ง 18 ตัวจะขึ้นอยู่กับการเรียบเรียงเพลง แต่ละเพลงจะใช้โน้ตทั้ง 18 ตัวไม่ให้เหมือน จากตัวอย่างด้านบนจะเห็นว่ามีบางซี่ที่มีโน้ตเหมือนกันซึ่งเกิดจากข้อจำกัดของกล่องดนตรีที่จะวาง pin ใกล้กันไม่ได้ เรื่องนี้จะอธิบายโดยละเอียดในเรื่อง ข้อจำกัดของกล่องดนตรี

ขอขอบคุณรูปจากคลิป https://www.youtube.com/watch?v=COty6_oDEkk